Ga naar de inhoud

Waarschijnlijk is een visuele beperking een van de eerste beperkingen die je te binnen schiet als je denkt aan digitale toegankelijkheid. Niet zo gek ook, als je bedenkt dat meer dan 250.000 Nederlanders een visuele beperking hebben. Uit dezelfde cijfers van het Oogfonds blijkt dat 85% van deze mensen 50 jaar of ouder is. Vooral door vergrijzing is de grootte van deze groep de afgelopen tien jaar aanzienlijk toegenomen. Naar verwachting zet deze trend de komende jaren door.

Het is voor deze groep enorm vervelend dat steeds meer communicatie textueel wordt overgebracht, vooral online. Als webdeveloper, marketeer of content creator kun je zorgen dat ook slechtzienden en blinden de boodschap van je website, blog, PDF of Word document meekrijgen. In dit document wordt een van de oplossingen voor inclusievere webcontent besproken, zodat iedere Nederlander ook online kan participeren in onze samenleving.

Wat is een schermlezer?

Uit Amerikaans onderzoek uit 2019 bleek dat het internet niet toegankelijk is voor blinde gebruikers. Zo konden transacties niet uitgevoerd worden of was een klantenservice niet bereikbaar voor de groep. Een manier waarop het voor blinden en slechtzienden gemakkelijker kan worden gemaakt om online hun weg te kunnen vinden is door het gebruik van een schermlezer.

Een schermlezer is software die geschreven content ‘voorleest’ voor de gebruiker. Niet alleen websites en documenten kunnen op deze manier voorgelezen worden, ook besturingssystemen zelf, zoals Windows en iOS zijn hiermee toegankelijk voor blinden en slechtzienden. Er zijn tientallen verschillende schermlezers beschikbaar. Hieronder staat een klein overzicht van de meest gebruikte schermlees mogelijkheden in Nederland.

Schermlezer voor Windows

JAWS, Job Access With Speech is het meest gebruikte softwarepakket voor blinden en slechtzienden wereldwijd. JAWS is gemaakt voor professioneel gebruik. Zo zijn Word, Excel en Outlook er goed mee te gebruiken. Ook specifieke programma’s, zoals Remote Desktop of Citrix, zijn te besturen met JAWS.

Schermlezer voor iOS

De apparaten van Apple, iPhone, iPad en Macbook, werken met het besturingssysteem iOS. In dit systeem zit een ingebouwde schermlezer. In de instellingen is het mogelijk om onder ‘Toegankelijkheid’ de ‘VoiceOver’ te selecteren. Deze stand leest vervolgens alles op waar de gebruiker op klikt. Let wel op, na het selecteren van VoiceOver verandert de manier waarop je apparaat gebruikt dient te worden. Zo neemt de dubbelklik de functie van een enkelvoudige klik over.

In onze kennisbank kun je meer informatie vinden over digitale toegankelijke toetsenborden.

Brailleleesregel

De brailleleesregel is een heel andere vorm van schermlezers. Ten eerste gaat het hier om hardware, niet om software. Het apparaat wordt vaak door blinden en slechtzienden onder het toetsenbord geplaatst. Een ander verschil met de eerder genoemde oplossingen is dat de brailleleesregel ervoor zorgt dat blinden de tekst kunnen lezen, in plaats van horen.

Hoe Optimaliseer Je Content Voor Schermlezers

Content creatie en schermlezers

Het is belangrijk om bij het creëren van een website rekening te houden met de manier waarop schermlezers content verwerken. Onderstaande tips kunnen direct gebruikt worden door developers en content creators.

Afbeeldingen leesbaar maken voor schermlezers

Een van de makkelijkste manieren om dit te doen, is door alternatieve tekst toe te voegen aan de HTML code van afbeeldingen. Op deze manieren weten ook schermlezers wat er in de afbeelding te zien is. Bonus: door de alternatieve tekst toe te voegen zal de website ook beter scoren in zoekmachines, zoals Google. Want, toegankelijke code is ook uitstekende code voor Google.

Rekening houden met talen

Voor schermlezers is het belangrijk om te weten in welke taal een tekst geschreven is. Webdevelopers kunnen hiermee helpen door een taal attribuut mee te geven aan de HTML code van een tekst. Let ook op dat wanneer je een quote vanuit een andere taal dan de basis taal weergeeft op je site, je dit ook aangeeft. Neem contact op voor meer toepassingen van taal attributen in HTML.

Voeg semantische code toe voor meer structuur

Weer een tip die zowel de toegankelijkheid als de SEO van je website ten goede komt: voeg semantische code toe aan je pagina om structuur aan te brengen. Denk aan ‘footer’, ‘header’, ‘section’ en ‘article’.

Anchor teksten toevoegen aan links

Door anchor teksten toe te voegen aan HTML links, wordt het eenvoudiger voor een schermlezer om de tekst te begrijpen en dus op te lezen. Dit gaat zowel op voor tekstlinks als klikbare knoppen.

Samenwerken voor toegankelijkheid

De ervaring leert dat websites en vergelijkbare projecten vaak in teams gebouwd worden. Het scrum kaartspel Denken in beperkingen helpt jou en je team om toegankelijkheid mee te nemen tijdens het ontwikkelen van een project. Niet alleen wordt op deze manier het bewustzijn rondom digitale toegankelijkheid vergroot, ook stimuleer je elkaar om samen een digitaal project te ontwikkelen dat voor iedereen toegankelijk is.

Vincent van Brakel

Vincent van Brakel onderzoekt voor Digitaal Toegankelijk de toegankelijkheid van websites en apps. Daarnaast schrijft Vincent over alles wat met digitale toegankelijkheid te maken heeft en deelt hij praktische tips op DigitaalToegankelijk.nl.