Ga naar de inhoud

Meer dan 2 miljoen mensen in Nederland hebben een beperking, zichtbaar of onzichtbaar. Om hun rechten wereldwijd te bevorderen en beschermen, bestaat sinds 2006 het VN-verdrag over rechten van personen met een handicap. In de volksmond, ook wel het ‘VN-verdrag handicap’ genoemd.

Judith Hatzmann

Judith Hatzmann

Judith is een jonge vrouw, geboren met een spierziekte. Zij zet zich met haar stichting ‘Toegankelijk Uit Eten’ in voor mensen met een beperking en test horeca op rolstoeltoegankelijkheid. In haar blogs voor Digitaal Toegankelijk neemt ze je mee in haar leven, geeft ‘uit- tips’ en vertelt je meer over onderwerpen die met toegankelijkheid en inclusie te maken hebben.

Nederland is laat maar doet mee

Nadat een verdrag wordt aangenomen in de Verenigde Naties, moeten de deelnemende landen dit daarna ook nog vaststellen. Bijna 200 landen deden dit en zijn hierdoor partij van het VN-verdrag. Als één van de laatste Europese landen, heeft Nederland het VN-verdrag handicap vastgesteld in 2016.

Nederland heeft ervoor gekozen om niet aan te sluiten bij het optionele protocol. Als je als individu vindt dat de Nederlandse overheid zich niet aan het VN-verdrag houdt, heb je geen recht om beklag te doen bij het VN Comité.

Wat valt er onder het VN-verdrag?

Het verdrag dwingt mensen om personen met een handicap te zien als gelijkwaardige deelnemers aan de samenleving.

Grondbeginselen van het verdrag zijn waarden zoals de vrijheid om zelf keuzes te maken, respect voor verschillen tussen mensen, gelijke kansen en het recht van kinderen met een handicap op het behoud van hun eigen identiteit.

Een groep kinderen krijgt uitleg tijdens een wedstrijd rolstoel-basketbal

De gevolgen van de wet

Omdat de Nederlandse staat verantwoordelijk is voor het invoeren van het VN-verdrag in Nederland, hebben zij sommige wetten en regels moeten veranderen. Door een aanpassing van de Kieswet moeten bijvoorbeeld alle stemlokalen voor iedereen toegankelijk zijn. Dit wordt verder geregeld door provincies en gemeenten.

Een ander gevolg is dat overheden mensen met een handicap om raad moeten vragen. Zo worden hun ervaringen gebruikt bij het maken van beleid.

Gemeenten moeten aan de bak

Het VN-verdrag zorgt ervoor dat alle gemeenten actief aan de slag moeten met inclusie. Inclusie komt van het werkwoord ‘includeren’ dat zoiets betekent als ‘erin opnemen’ of ‘erbij betrekken’.

Dit betekent dat alle voorzieningen toegankelijk moeten zijn voor iedereen. En dat mensen met een handicap zo min mogelijk afhankelijk moeten zijn van speciale voorzieningen, zoals speciaal onderwijs of reisassistentie in het openbaar vervoer.

In een lokale inclusie-agenda moet over acht thema’s worden geschreven, zoals bewustwording, toegankelijk onderwijs, werkgelegenheid en zelfstandig wonen.

Deze acht thema’s moeten gemeenten samen met ervaringsdeskundigen uitvoeren. Hoe? Dat bepalen het gemeentebestuur en de gemeenteraad. De uitwerking van het VN-verdrag en de toegankelijkheid van de stad hangen dus sterk af van het beleid van een gemeente.

Judith luistert in een overheidssetting naar beleid over leven met een handicap

Toezicht en controle

Het College voor de Rechten van de Mens kijkt of iedereen in Nederland zich aan de afspraken houdt. Het College doet onderzoek, geeft advies en doet aanbevelingen.

De Verenigde Naties (VN) heeft ook een rol. Zij toetsen Nederland op de uitvoering van het VN-verdrag. Het VN-comité in Genève heeft Nederland hiervoor een lijst met vragen gestuurd. Vóór het voorjaar van 2023 worden de uitkomsten met de Nederlandse regering gedeeld.

Hoe nu verder?

Burgerschap is een ‘hot topic’ in het onderwijs en de rest van de maatschappij. Een kritische houding hoort daar wat mij betreft ook bij. Ga dus eens na bij jouw gemeente hoe jullie inclusie-agenda eruit ziet en kijk of en hoe jouw gemeente zich hard maakt voor inclusie.

Wil je meer doen? Kijk dan eens op nietsoveronszonderons.nl en lees hoe jij je als ervaringsdeskundige kunt inzetten.