Met de komst van het internet is de rol van technologie in ons dagelijks leven flink toegenomen. Voor de meesten van ons is dat zo vanzelfsprekend dat we er niet eens bij stilstaan dat we er elke dag zoveel gebruik van maken.
We grijpen ‘s ochtends als eerst naar onze telefoon om de wekker uit te zetten, lezen vervolgens digitaal het nieuws, checken nog even een app om te zien hoe laat de trein gaat en starten vervolgens de laptop om onze mailbox bij te werken. In een tijd waarin technologie een onmisbaar onderdeel van ons leven is, wordt het steeds essentiëler om digitale toegankelijkheid te waarborgen.
Dit betekent dat online platforms, informatie en diensten beschikbaar en bruikbaar moeten zijn voor iedereen, ongeacht eventuele beperkingen. Artificial Intelligence (AI) kan hier een belangrijke rol in spelen. In deze blog gaan we dieper in op wat AI precies is en waarom het mogelijkheden biedt voor het verbeteren van digitale toegankelijkheid.
Wat is Artificial Intelligence?
Artificial Intelligence, ook wel bekend als kunstmatige intelligentie, is een complexe verzamelterm. In de kern draait AI om het creëren van systemen die kunnen denken, leren en handelen zoals mensen dat doen. Complexe taken, waar eerder altijd mensen aan te pas kwamen, kunnen met behulp van AI volledig worden overgenomen door deze slimme systemen.
Een fundamenteel aspect van Artificial Intelligence is Machine Learning. Machine Learning richt zich op het ontwikkelen van systemen waarmee computers leren van ervaringen en zelfstandig hun prestaties verbeteren. Het stelt machines in staat om patronen te herkennen, te redeneren, beslissingen te nemen, en zelfs voorspellingen te doen op basis van data.
Juist dit zelfstandig kunnen leren en verbeteren op basis van nieuwe informatie zorgt voor kansen en mogelijkheden, en vormt de basis voor het inzetten van AI bij het verbeteren van digitale toegankelijkheid.
AI en bestaande toegankelijkheidsvoorzieningen
Kunstmatige Intelligentie is niet alleen een concept van de toekomst. Het is een technologie die ook op dit moment al wordt ingezet om digitale toegankelijkheid te verbeteren. Steeds meer ontwikkelaars maken gebruik van AI, met als doel een inclusievere digitale omgeving te creëren. Hieronder zijn enkele voorbeelden van hoe AI al wordt ingezet om de toegankelijkheid te vergroten.
Tekst vereenvoudigen
Zelf omarmen we de mogelijkheden die AI bieden met open armen. Zo zijn we bijvoorbeeld aan de slag gegaan om aan de hand van ChatGPT een eigen AI-tool te ontwikkelen. Deze tool, Read Easy.ai, maakt tekst eenvoudig te lezen voor mensen met lage leesvaardigheden. In de onderstaande video zie je Read Easy.ai in gebruik. De tool is te gebruiken als add-in voor Microsoft Office (o.a. Word), als Chrome extensie en als API voor ontwikkelaars.
Spraakherkenning
Eén van de toegankelijkheidsvoorzieningen die, mede door AI, bestaat en toegepast kan worden is spraakherkenning. Spraakherkenningsalgoritmen hebben ervoor gezorgd dat spraak-naar-tekst tools ingezet kunnen worden. Dit maakt het voor mensen met visuele beperkingen mogelijk om op een efficiënte manier gebruik te maken van digitale platforms. Zo kunnen zij spraakopdrachten geven om bijvoorbeeld te zoeken, bladeren of door te klikken.
Automatische ondertiteling en vertaling
Voor mensen met gehoorbeperkingen, of bij een taalbarrière biedt automatische ondertiteling en vertaling een uitkomst. AI algoritmes maken het mogelijk om gesproken tekst en verschillende talen te herkennen en om te zetten naar geschreven tekst. Dit zorgt ervoor dat er realtime vertaling en ondertiteling verschijnt en communicatie sneller en eenvoudiger verloopt.
Voorspellende tekst
Artificial Intelligence maakt het mogelijk om voorspellingen te doen op basis van ingevoerde data. Die data kan bijvoorbeeld ook bestaan uit de tekst die iemand op een website invoert. Op die manier kan AI ook bijdragen aan het personaliseren van digitale interacties.
Door gebruikersgedrag te analyseren kunnen systemen bijvoorbeeld tekstsuggesties doen, gegevens automatisch invullen of de gebruikersinterface aanpassen. Dit is vooral een handige toepassing voor mensen met motorische beperkingen, maar zorgt ook bij andere websitebezoekers voor een fijnere online ervaring.
Beeldherkenning
Een andere toepassing van AI in toegankelijkheid is beeldherkenning. Voor mensen met visuele beperkingen kunnen AI-systemen objecten en ruimtes beschrijven, waardoor zij bijvoorbeeld video’s waarin nauwelijks gesproken wordt toch kunnen volgen.
Een voorbeeld van deze toepassing is te vinden in de app OKO die het Vlaamse AYES heeft ontwikkeld. Deze app kijkt via de camera van de telefoon van slechtzienden mee om als ‘extra paar ogen’ te dienen. In de onderstaande video is de app in de praktijk te zien. Klik hier om meer te lezen over deze app.
Toekomstige toepassingen
Deze bovenstaande voorbeelden vormen samen maar een heel klein deel van de mogelijkheden die Kunstmatige Intelligentie te bieden heeft. De bestaande toepassingen hebben al een enorme impact op de toegankelijkheid van digitale platforms, maar ook de toekomst is veelbelovend. Machine Learning zorgt er immers voor dat de systemen blijven leren en blijven verbeteren, waardoor er alleen nog maar meer mogelijk wordt. Er zijn talloze gebieden waarop AI kan bijdragen om de digitale wereld toegankelijker kan maken.
Gebarentaalherkenning
Naast spraakherkenning kan AI in de toekomst worden ingezet voor de herkenning van communicatie via gebarentaal. Dit gaat verder dan alleen het herkennen van de woorden. Met behulp van algoritmen kunnen systemen leren om de nuances in gebaren en zelfs emoties te herkennen en te interpreteren. Dit kan vervolgens worden omgezet naar geschreven of gesproken taal, waardoor de communicatie tussen doven en horenden eenvoudiger wordt.
Gepersonaliseerde interfaces
Een one-size-fits-all oplossing bestaat niet als het gaat om digitale toegankelijkheid. En juist daarom is het in de toekomst cruciaal dat AI gaat ondersteunen bij het zorgen voor gepersonaliseerde gebruikerservaringen. AI-technologieën kunnen leren van het gedrag, de voorkeuren, en de behoeften van een gebruiker, en kunnen vervolgens de interface aanpassen om aan die specifieke behoeften te voldoen.
Zo kan AI voor mensen met visuele beperkingen bijvoorbeeld automatisch de tekstgrootte, het contrast en de kleuren aanpassen om de leesbaarheid te verbeteren. Voor mensen met motorische beperkingen kan AI helpen bij het optimaliseren van de lay-out en de bedieningselementen van een interface, waardoor navigatie en interactie eenvoudiger wordt. In het geval van cognitieve beperkingen kan AI complexe informatie vereenvoudigen en onnodige afleidingen verminderen, waardoor het makkelijker is om de relevante informatie op een website te vinden.
Automatische toegangkelijkheids-evaluatie
Tot slot kan AI ook een rol spelen in de manier waarop we digitale toegankelijkheid testen en waarborgen. Door gebruik te maken van algoritmen en machine learning, kunnen AI tools worden ontwikkeld die een website analyseren en bepalen of deze digitaal toegankelijk is. Deze tools navigeren door de verschillende pagina’s en elementen van de site, net zoals een echte gebruiker dat zou doen, maar dan sneller en grondiger. Wanneer er problemen met de toegankelijkheid worden ontdekt, zoals ontbrekende alt-teksten of kleurcontrastproblemen, kunnen deze tools ook suggesties doen voor verbeteringen. Uiteindelijk is het zelfs mogelijk om dit met behulp van AI automatisch aan te passen.
De kracht van AI
In een tijd waarin technologie een steeds groter deel van ons leven wordt, is Artificial Intelligence onmisbaar in het creëren van een digitale wereld waar iedereen deel van uit kan maken. De bestaande en toekomstige toepassingen zijn meer dan alleen veelbelovend – ze zijn essentieel.
Artificial Intelligence verandert hoe we naar digitale toegankelijkheid kijken, omdat het op maat gemaakte oplossingen mogelijk maakt die verder kijken dan een ‘one-size-fits-all’ benadering. Van spraak- en gebarentaalherkenning tot gepersonaliseerde interfaces en automatische toegankelijkheidsevaluaties, het inzetten van AI is doorslaggevend voor een toegankelijkere toekomst.
