Ga naar de inhoud

Of het nu gaat om nieuws, websites, boeken of studiemateriaal, het kunnen lezen van tekst is van essentieel belang. Daadwerkelijk in staat zijn om te kunnen lezen is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Sommige lezers kunnen niet of niet goed genoeg tekst lezen. Voor anderen is het simpelweg eenvoudiger om een tekst te horen dan te lezen.

Voor deze mensen is de mogelijkheid om geschreven teksten te kunnen luisteren enorm belangrijk. Helaas staan technische problemen deze oplossing soms in de weg. Zo zijn bijvoorbeeld lang niet alle websites voorzien van een tekst-naar-spraak optie die geschreven tekst voorleest.

Een bedrijf dat ervoor zorgt dat steeds meer digitale producten voorzien zijn van de optie om geschreven tekst voor te lezen, is ReadSpeaker. ReadSpeaker is gespecialiseerd in tekst-naar-spraak oplossingen voor bedrijven en overheden en is wereldwijd actief. Inmiddels is het bedrijf gevestigd in 15 landen en levert het aan meer dan 10.000 klanten in 65 landen.

Digitaal Toegankelijk.com mocht Gerda Doevendans van ReadSpeaker enkele vragen stellen over de gang van zaken bij het bedrijf en hun blik op digitale toegankelijkheid. De demo van tekst-naar-spraak op de website van ReadSpeaker geeft een goed beeld van de mogelijkheden die deze oplossing biedt.

Foto van Gerda

Wat is het verhaal achter ReadSpeaker?

Ongeveer 20 jaar geleden is ReadSpeaker gestart door twee mannen in Zweden. Eén van hen is blind geboren. Samen vonden ze dat het toen opkomende internet een stuk toegankelijker zou moeten zijn voor mensen die blind of slechtziend zijn, of mensen die om een andere reden niet goed kunnen lezen. Zodiende werd de eerste ReadSpeaker webapplicatie om websites voor te lezen, geboren.

Hoe helptReadSpeaker om websites toegankelijker te maken?

Het is belangrijk om je website in te richten volgens WCAG 2.1. AA. Zodat deze beter toegankelijk wordt voor mensen met een functiebeperking, zoals bijvoorbeeld een visuele of auditieve beperking. Daarnaast is het heel belangrijk om ook bezoekers met een cognitieve beperking niet te vergeten. Een groot deel van de bevolking (18%) heeft moeite met lezen en dus problemen met het begrijpen van de teksten op websites. Denk aan laaggeletterden (1,5 miljoen), anderstaligen, licht verstandelijk gehandicapten, ouderen met verminderd zicht of mensen met andere leesproblemen zoals bijvoorbeeld dyslexie, afasie, beginnende dementie en NAH (Niet Aangeboren Hersenletsel).

Onze overheid maakt zich zorgen om deze grote groep, omdat die niet altijd mee kan komen in de vergevorderde digitalisering van de samenleving. Zij hebben veel minder informatie- en gezondheidsvaardigheden dan geletterden en vaker te maken met gezondheidsproblemen, werkloosheid, schulden en armoede. Het toevoegen van de voorleeshulp op de website – en dan wel op een logische, voor de gebruiker intuïtieve plek – kan helpen de content beter te begrijpen en geeft de groep meer zelfredzaamheid.

Welke oplossingen bieden jullie en voor wie?

Onze voorleeshulp voor webpagina’s, documenten en formulieren helpt mensen om de content op websites beter te begrijpen. Onze studietool TextAid helpt kinderen en studenten om gemakkelijker te studeren. De spraakproductie kan gebruikt worden voor allerlei omgevingen, zoals leerplatformen en als voice-over bij video. API’s en onze geïntegreerde toepassingen kunnen weer voor allerlei toepassingen worden gebruikt, zoals een voice-bot, telefonieomgeving, robots, games, auto’s of huishoudelijke apparatuur.

We zijn trots op het feit dat we voor elke toepassing een product of dienst kunnen leveren en dat we daarbij in heel veel gevallen ook nog wat kunnen bijdragen aan een inclusievere maatschappij.

Eén van de doelstellingen van ReadSpeaker is het bieden van tools die bijdragen aan meer digitale toegankelijkheid. Hoe ziet ReadSpeaker de toekomst van digitale toegankelijkheid voor zich?

We verwachten dat niet alleen de overheid, publieke en educatieve sector en zorg, maar in de nabije toekomst alle sectoren beter digitaal toegankelijk moeten zijn. Een minimale vereiste zou het voldoen aan de WCAG richtlijnen moeten zijn. Daarnaast zal het nog belangrijker worden dat er expliciet aandacht is voor groepen met een cognitieve beperking, zoals de 1,5 miljoen laaggeletterden in Nederland, anderstaligen, ouderen met minder zicht en concentratie enzovoort.

We zien inmiddels ook voorbeelden van digitale toegankelijkheid in andere vormen. Denk aan de sprekende robot als buddy voor senioren, maar ook aan de audio-ondersteuning van digitale platformen van verschillende organisaties, omdat zij zich steeds meer richten op de zelfredzaamheid van de burger of de klant.

boek met het woord audio uitgesneden uit de bladzijden.

Is in jullie ogen de samenleving zich voldoende bewust van het belang van digitale toegankelijkheid?

Dat denk ik wel. Inclusie gekoppeld aan digitale toegankelijkheid is een steeds populairder onderwerp. Dat nog niet alle websites hieraan voldoen, is vaak geen onwil. De toegankelijkheid blijft niet achter doordat mensen niet bereid zijn er iets aan te doen. Het hapert vaak om andere redenen, zoals een tekort aan kennis of slagkracht.

Wordt Readspeaker alleen gebruikt voor het toegankelijk maken van websites?

Nee, de ‘tts voice’ (text-to-speech)-markt is in de afgelopen jaren alleen maar gegroeid. Denk bijvoorbeeld aan apparaten die je met je stem kan besturen. Van telefoons tot speakers, steeds meer dingen worden “smart”. Tekst-naar-spraak zit hier onlosmakelijk aan vast, want als iets moet kunnen spreken, dan moet het tekst naar spraak veranderen.

Steeds meer bedrijven en organisaties gaan hierdoor iets doen met “voice”, en dat is heel leuk om te zien! Applicaties die specifiek worden gemaakt voor de Google Assistent of een bedrijf dat een synthetische stem wil die past bij hun merkidentiteit. We zijn met allerlei projecten bezig omdat de ‘tts voice’ verzoeken steeds breder geworden zijn.

Uit wat voor soort organisaties bestaan jullie klanten?

Van oorsprong zijn veel van onze klanten overheids- en publieke organisaties, non-profits, educatieve uitgevers, scholen etcetera, maar doordat spraaktechnologie kwalitatief nog beter is geworden, worden deze toepassingen voor commerciële organisaties ook steeds relevanter.

Wat willen jullie in de toekomst nog verbeteren aan de software van ReadSpeaker?

We zijn constant bezig met verbeteringen en uitbreidingen op allerlei vlakken. De producten, diensten, stemmen en talen. Tekst-naar-spraak toepassingen vallen niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Ook door Covid-19 zien wij een versnelde digitalisering, waarbij TTS een aansluiting kan vinden.

Meer informatie over ReadSpeaker is terug te vinden op de website. Benieuwd naar de mogelijkheden van de service? Via de demo kunnen verschillende stemmen geprobeerd worden met een eigen tekst.

Vincent van Brakel

Vincent van Brakel onderzoekt voor Digitaal Toegankelijk de toegankelijkheid van websites en apps. Daarnaast schrijft Vincent over alles wat met digitale toegankelijkheid te maken heeft en deelt hij praktische tips op DigitaalToegankelijk.nl.