De toegankelijkheid van websites en online producten wordt bepaald aan de hand van de toegankelijkheidswebrichtlijnen van de WCAG. In deze richtlijnen wordt aangegeven waar verschillende onderdelen van een website aan moeten voldoen om toegankelijk te zijn. Denk hierbij aan: tekstuele content, visuele content en navigatiestructuur van een website.
De checklist helpt organisaties en website-eigenaren bij het toegankelijk maken van hun digitale producten én werkt als goed middel om (overheids-)organisaties te testen op hun inclusiviteit. Maar, hoe komt die lijst met richtlijnen eigenlijk tot stand? Hoe ziet de organisatie achter deze richtlijnen eruit?
World Wide Web Consortium
De organisatie achter de WCAG is het World Wide Web Consortium (W3C). Deze organisatie bestaat uit voltijd medewerkers en vrijwilligers vanuit de hele wereld, met veel expertise op het gebied van programmeren. De W3C stelt als het ware de standaard op voor protocollen en programmeertalen. Men zou kunnen zeggen dat het W3C het internet ontwerpt, zoals wij dat kennen. Voorbeelden van resultaten van het W3C zijn bijvoorbeeld: HTML, XML, CSS en dus de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG).
Tijdens het opstellen van de WCAG staan vier principes centraal: waarneembaar (Perceivable), bedienbaar (Operable), begrijpelijk (Understandable) en robuust (Robust). In het Engels vormen deze letters het acroniem POUR. De principes zijn de basis van de richtlijnen die gelden voor websites en andere online media. Hieronder volgt een uitleg van deze principes:
- Waarneembaar: gebruikers moeten de inhoud en navigatie-elementen kunnen identificeren. Voor het grootste deel van gebruikers gaat dit via het scherm van een computer of telefoon. Voor andere gebruikers wordt geschreven content opgelezen via een schermlezer of vertaald naar braille.
- Bedienbaar: alle gebruikers moeten de interactieve elementen van een website of app kunnen gebruiken. Deze moeten dus niet alleen met een muis bedienbaar zijn, maar ook met een toetsenbord of spraakopdracht gebruikt kunnen worden.
- Begrijpelijk: websites die begrijpelijk zijn, vormen voor gebruikers geen drempel om te gebruiken. Er moet als het ware een logische structuur in websites en apps zitten.
- Robuust: de laatste term slaat op de universele en blijvende toegankelijkheid van websites en apps. Deze digitale producten moeten met alle software en hardware te gebruiken zijn, zodat niemand wordt buitengesloten.
Opstellen van de WCAG
Het opstellen van de webrichtlijnen rondom toegankelijkheid wordt niet door het gehele W3C gedaan. Vanuit de W3C is de Accessibility Guidelines Working Group (AGWG) opgericht. Deze groep houdt zich bezig met het specificeren van drempels voor internetters met een beperking én het ontwikkelen van de juiste oplossingen.
Vanuit deze werkgroep wordt er in zogenaamde ‘task forces’ gewerkt aan specifieke doelen. Zo is er een task force opgericht voor het testen van de mate waarin organisaties zich houden aan de richtlijnen, een task force gericht op gebruikers met een cognitieve beperking, een taskforce voor gebruikers met een visuele handicap en zo zijn er nog meer.
Huidige stand van zaken WCAG
Momenteel wordt er hard gewerkt aan de WCAG 3.0. Een van de grote verschillen tussen de huidige versie van de WCAG en de WCAG 3.0 zit in de wens van de W3C om meerdere typen richtlijnen op te stellen. Per soort behoefte of type beperking zou een aparte richtlijn opgesteld moeten worden, zodat er eenvoudig gewerkt kan worden naar specifieke oplossingen.
Daarnaast moeten de toekomstige richtlijnen meer gericht zijn op de ‘echte wereld’ in plaats van op programmeercode. Momenteel wordt er nog te veel blindgestaard op stukjes code. In de toekomst zou de gebruiker centraal moeten staan. Hoe de W3C dit wil bereiken, is vooralsnog niet duidelijk.
De lancering van de derde versie van de webrichtlijnen (WCAG 3.0) laat voorlopig nog even op zich wachten. Naar verwachting zal de WCAG op zijn vroegst eind 2023 klaar zijn. De ervaring leert dat we deze verwachte datum gerust iets verder naar de toekomst kunnen schuiven.
