Het digitaal toegankelijk maken van een website wordt vaak gezien als de taak van een webdeveloper. Maar de tentakels van digitale toegankelijkheid reiken veel verder dan enkel webdevelopment. Zo ondervond ook Erwin Bleeker, contentadviseur en product owner bij Zilveren Kruis. Hij vertelt ons in dit interview over wat er komt kijken bij het digitaal toegankelijk maken van een grote organisatie zoals Zilveren Kruis.
Digitale toegankelijkheid is helaas nog geen alledaags onderwerp. Hoe kwam jij ermee in aanraking?
“In 2017 werd ik door twee bevlogen collega’s gewezen op een filmpje over het belang van digitale toegankelijkheid. Het filmpje toonde hoe iemand met een visuele beperking door een website probeerde te navigeren en in dat proces tegen diverse problemen aanliep.
Het deed me beseffen hoe groot het belang van digitale toegankelijkheid is, juist voor ons als zorgverzekeraar. Ik ben me toen gaan verdiepen in het onderwerp en de WCAG-richtlijnen voor content gaan vertalen voor op onze interne kennisbank voor redacteuren. Dat bracht het balletje aan het rollen en voor ik het wist, fungeerde ik als aanspreekpunt voor dit onderwerp. Ik ben me toen met name gaan bezighouden met de digitale toegankelijkheid van content en documenten.”
Het is voor Zilveren Kruis nog niet verplicht om te voldoen aan de richtlijnen. Desondanks staat het bij jullie hoog op de agenda, hoe komt dat?
“Digitale toegankelijkheid raakt aan de kern van waar we als Zilveren Kruis voor staan: gezondheid dichterbij voor iedereen. En dat moet natuurlijk ook gelden voor onze digitale dienstverlening. Voor ons zorgkantoor – zij regelen langdurige zorg – zijn we al een tijd bezig met digitale toegankelijkheid. Daarom zijn veel collega’s al op de hoogte van het belang. En we kunnen natuurlijk gebruikmaken van de expertise die al is opgedaan.”
‘Toegankelijkheids-gilde’ voor het vergroten van bewustzijn
“Daniëlle en Maaike, de eerder genoemde collega’s, hebben ook veel bijgedragen aan de snelheid waarmee andere afdelingen het onderwerp eigen hebben gemaakt. Nadat ze toegankelijkheid hadden aangekaart binnen de redactie, hebben ze ook een ‘Toegankelijkheids-gilde’ opgericht (wij noemen dat een ‘guild’).
Deze diverse groep collega’s, met uiteenlopende specialismen, heeft als taak het bewustzijn binnen de organisatie verder te vergroten. Dat heeft ervoor gezorgd dat het onderwerp ook buiten de redactie de nodige aandacht krijgt, zoals bij de directievoorzitter, waardoor er ook afdelingsoverstijgend aangestuurd ging worden.”
Migratie
“Dat digitale toegankelijkheid uiteindelijk zo goed werd opgepakt, kwam ook doordat we medio 2020 begonnen met het migreren van onze website naar een nieuw CMS. Dit leek ons een uitgelezen kans om een goede basis neer te zetten voor een toegankelijke website. Toegankelijkheid achteraf inbouwen is namelijk een stuk ingewikkelder dan het direct meenemen in de ontwikkeling.”
De kennis over digitale toegankelijkheid was bij jullie developers op dat moment niet aanwezig. Hoe hebben jullie dit kennisgat gedicht?
“Cardan Technobility heeft ons geholpen. Zij voerden eerst audits op onze websites uit. Uit die audits bleek uiteraard dat er nog veel werk te verzetten was. Cardan heeft ons – naar aanleiding van die uitkomsten – workshops gegeven in digitale toegankelijkheid. Daarnaast hebben we ervoor gezorgd dat iedereen makkelijk kennis met elkaar kan delen via onze interne kennisbanken. Af en toe organiseren we nog kennissessies.”
Op jullie website staan veel pdf’s. Hoe zorgen jullie voor de toegankelijkheid van die documenten?
“Het toegankelijk maken van onze pdf’s is een project an sich. Voor ons zorgkantoor hebben we nu in kaart gebracht welke online documenten er allemaal zijn. In totaal gaat het om zo’n 400 documenten. Die documenten worden vaak niet door de redactie gemaakt, maar juist door afdelingen die nog weinig met digitale toegankelijkheid in aanraking zijn geweest. Dat is een extra uitdaging. De meest gedownloade pdf’s hebben we al digitaal toegankelijk gemaakt. Soms zelf, soms met externe hulp.
Waar we naar streven, is dat alle documenteigenaren goed weten wat zij – dankzij de daartoe ontwikkelde handleiding – zelf aan digitale toegankelijkheid kunnen doen. En dat we goede afspraken met elkaar maken. Ook over wie de nabewerking van de pdf doet. Want dat is vaak nog nodig. We zijn er nog niet, maar we zijn zeker op de goede weg.”
Hoe borgen jullie nu de toegankelijkheid van content in de dagelijkse praktijk?
“We hebben digitale toegankelijkheid volledig opgenomen in de werkwijze van onze redactie. Dat betekent dat we per opgeleverde pagina altijd eerst de toegankelijkheid toetsen. Wanneer dit niet voldoet, beoordelen we of het een probleem is dat we zelf kunnen oplossen, of dat we hulp van een ander team nodig hebben. Bijvoorbeeld als er front-end- of back-end-expertise nodig is. Als dat zo is, zorgen wij ervoor dat het probleem bij een ander team geagendeerd wordt. Zo zorgen we ervoor dat nieuwe content altijd aan de toegankelijkheidseisen voldoet, of gaat voldoen.”
Testen jullie de website met gebruikers met een beperking?
“Op dit moment alleen sporadisch. We zijn vooral nog bezig met het oplossen van de punten die uit de audits naar voren zijn gekomen. Het is ook belangrijk dat we eerst de basis op orde hebben, zodat uit de usertests niet alleen blijkt wat we al weten. Als we mensen vragen om ons te helpen, vaak op vrijwillige basis, moeten we er natuurlijk wel voor zorgen dat zij ook het gevoel hebben een waardevolle bijdrage te leveren.
Er is al wel een nieuwe medewerkerspoule opgezet om onze website te gaan testen. Een deel van die poule bestaat uit mensen met een beperking. Testen met gebruikers met een beperking zal bij het ontwerpen van nieuwe uitingen dus een grotere rol krijgen.
Kennis op peil houden
Daarnaast hebben we de afgelopen jaren veel tijd vrijgemaakt om kennis op te doen over digitale toegankelijkheid en het toepassen hiervan. Ook organiseren we regelmatig sessies die over toegankelijkheid gaan, om te zorgen dat onze kennis op niveau blijft.
Zo hebben we in het verleden bijvoorbeeld een workshop gehad van Stichting Lezen & Schrijven over laaggeletterdheid. Om zelf – voor zover dit mogelijk is – te ervaren hoe het is om niet alles te begrijpen wat je leest.
Tot slot organiseerden we ook een testsessie met Visio (een expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen). Tijdens die sessie ervaarden we live dat het voor iemand met een visuele beperking vrijwel onmogelijk was om voorbij onze cookiemelding te komen. Erg pijnlijk natuurlijk. Maar dit motiveert ons alleen maar meer.”
Hoe ver zijn jullie nu qua digitale toegankelijkheid?
“Toegankelijkheid is een groot en complex onderwerp. Waar we als organisatie na 5 jaar staan, maakt me daarom extra trots. Maar natuurlijk is er nog genoeg te doen. Daarom is het ook fijn dat er vanuit de directie aansturing is op dit onderwerp, dan voel je je serieus genomen.
Praktisch gezien kun je stellen dat de basis van onze website al voor 90% toegankelijk is. Maar we gebruiken hier en daar ook reeds bestaande complexere functionaliteiten en bijvoorbeeld ook software van derden. Denk aan API’s, formulier-functionaliteit, et cetera. Daardoor ben je deels afhankelijk van andere partijen. En complexe functionaliteit kost logischerwijs soms wat meer tijd. Ook de toegankelijkheid van documenten blijft een uitdaging op zichzelf.”
Vanaf 2025 wordt de European Accessibility Act (Europese toegankelijkheidswet) van kracht, wat betekent dat jullie als zorgverzekeraar zullen moeten voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Hoe kijken jullie naar deze deadline?
“De invoering van de EAA in 2025 is een belangrijke deadline voor ons. Gelukkig zijn wij op tijd begonnen. Ik heb het gevoel dat we de impact goed kunnen inschatten omdat we als Zilveren Kruis al ervaring hebben met de website van Zilveren Kruis Zorgkantoor. Aan de andere kant is er nog veel werk te verzetten en de tijd vliegt. Een cliché, maar waar. Daarom is het belangrijk dat we bezig blijven met digitale toegankelijkheid en het implementeren daarvan in bestaande processen.”
Heb je tips voor andere organisaties die aan de slag willen met digitale toegankelijkheid?
“Stop tijd en moeite in het vergroten van bewustzijn rondom digitale toegankelijkheid. Digitale toegankelijkheid is een ontzettend belangrijk onderwerp – en zal alleen nog maar belangrijker worden. Wij richtten ons in eerste instantie op de front-end’ers en back-end’ers, omdat zij logischerwijs het meeste werk moeten gaan oppakken. Echter, ook managers, communicatie-medewerkers, juristen en bijvoorbeeld auteurs moeten van het belang van het onderwerp doordrongen zijn en bijdragen waar mogelijk. Het raakt aan alles wat je doet, van de documenten op je website tot de code en alles dat daartussen zit.
Kortom: focus niet teveel op enkel je eigen specialisme, maar kijk ook buiten je team naar hoe digitale toegankelijkheid invloed heeft – of gaat hebben – op andermans werk.”
