Valys is een dienst voor mensen die mindervalide zijn, waarmee die makkelijk van A naar B kunnen reizen. Ben je niet in staat om zelfstandig uitstapjes te maken, dan kan je Valys inschakelen. Zij vervoeren je van deur tot deur, mits jouw bestemming minimaal 25 km van jouw huis ligt. En… mits hun website toegankelijk genoeg is om jouw vervoer op in te plannen. Dat laatste heb ik even uitgezocht.
Charissa Kalloe
Op 15-jarige leeftijd raakt Charissa Kalloe visueel beperkt door een tumor. Haar houvast is dan haar motto: als jou iets overkomt waar je niets aan kunt doen, heb je nog altijd de keuze hoe je hiermee omgaat. En bij de pakken neerzitten, is niet waar de gedreven Charissa voor kiest. Al snel ontdekt ze een nieuwe digitale wereld, die de nodige uitdagingen met zich meebrengt. Door hierover te bloggen, werkt ze mee aan toegankelijkheid, om op die manier andere mensen te helpen.
Onderzoek op een MacBook-laptop en op een iPhone
Omdat ik slechtziend ben, gebruik ik de voorlees-app VoiceOver. Zoals je eerder las, is niet iedere website hierop ingericht. Heel frustrerend, zeker als je van de website afhankelijk bent!
Daarom test ik voor jullie websites middels een gebruikersonderzoek, zoals nu de website van vervoersbedrijf Valys. Dat doe ik op twee manieren, via een laptop van Apple (MacBook) en via iPhone. Beide apparaten gebruiken Apple’s VoiceOver. Op een ander apparaat kunnen de uitkomsten anders zijn.
In dit artikel staan de bevindingen van mijn MacBook onderzoek uitgeschreven. In de onderstaande video zie je de bevindingen van het iPhone onderzoek. Op deze pagina lees je het transcript van de video (opent in nieuw tabblad). Klik hier om de video met audiodescriptie op YouTube af te spelen.
Altijd opnieuw inloggen
Op de homepagina van Valys kom ik niet direct ontoegankelijkheden tegen. Ik sta helemaal bovenaan de pagina en navigeer dan naar rechts. Ik navigeer tot ik ‘Mijn Valys’ hoor en klik daarop.
Het lijkt dat ik nu naar een andere pagina wordt geleid om hier in te loggen. Ik klik ook altijd aan om mijn wachtwoord te onthouden, maar dat wordt nooit opgeslagen.
Pop-up omzeilen
Nu ben ik in mijn persoonlijke Valys-omgeving waar ik mijn reizen kan inzien, een reis kan boeken, annuleren of wijzigen. Met de letter ‘L’ spring ik over de verschillende linkjes totdat ik ben aangekomen bij ‘reis boeken’ en klik daar op.
Op de pagina waar ik alle gegevens moet invullen, verschijnt een pop-up-melding over corona. Ik lees de spelregels en klik onderaan op akkoord. De melding verdwijnt dan uit het scherm. Wat ik vervelend vind, is dat deze melding continu opduikt wanneer ik een reis wil boeken. Op een gegeven moment weet je het wel.
Ik zie dat het venster voor de ‘live chat’ constant op de voorgrond staat en ik weet niet in hoeverre dit een belemmering is als je navigeert, maar daar kom ik gaandeweg wel achter.
Reis plannen: te veel gepraat
Wanneer ik na het inloggen over het scherm navigeer, hoor ik als eerst de koptekst ‘Reis plannen’ als ik dan naar rechts navigeer, hoor ik ‘Stap 1 reisplannen geselecteerd knop’. Als ik dan nogmaals naar rechts navigeer, hoor ik ‘stap 2 reis kiezen gedimd knop’. Op deze manier is duidelijk te horen bij welke stap ik ben.
Daarna hoor ik een tekst ‘klaar met laden’. Ik neem aan dat ze hiermee bedoelen in hoeverre de pagina is geladen, maar dit vind ik overbodig. Bij de volgende pagina, als de reistypes worden ingeladen, hoor ik VoiceOver namelijk constant praten en dat is best irritant.
Als ik nu weer naar rechts navigeer, hoor ik ‘vertrekadres’. Opnieuw naar rechts: ‘verplicht’, ‘vertrekadres verplicht groep’, ‘vertrekadres en vier andere onderdelen pop-up voor lijstvak venstermenu keuzelijst’. Erg veel informatie voor een simpel tekstveld waar je een adres in moet voeren, denk ik zo.
Wel of geen adresveld?
Ik probeer met de letternavigatie bij een tekstveld te komen. Dit lukt wel, al hoor ik ‘pop-up voor lijstvak venstermenu keuzelijst’. Ik ga er dus niet vanuit dat ik hier een adres kan intypen, maar dat kan dus wel.
Tijdens het intypen van een adres, worden er continu suggesties met een bijbehorend geluidje afgespeeld en dat is behoorlijk irritant. Wanneer de suggestie overeenkomt met mijn gewenste adres, druk ik op enter.
Datum en tijd instellen onmogelijk
Een datum en tijd kiezen lijkt onmogelijk met alleen het gebruik van VoiceOver. Er is een soort regelaar (stepper) om de datum aan te passen, maar dan hoor ik alleen: “50%”.
Er is ook een knop om een kalenderweergave te tonen en het lijkt erop dat deze toegankelijk is, maar zodra ik een datum aanklik, bevestigt VoiceOver deze niet. Hetzelfde geldt voor het tijdstip.
Ik hoor verschillende keren ‘datum groep’ en besluit hiermee te werken, door CTRL + Option + SHIFT + pijl omlaag. Hiermee kom ik met VoiceOver in de groep terecht. Het lijkt er nu op, dat ik hier ook handmatig de datum kan invoeren. De ene keer lijkt dit wel te werken en de andere keer niet. Dat zou eigenlijk niet moeten mogen, aangezien Valys ervanuit gaat dat zij voldoen aan de WCAG 2.0 level AA.
Alleen door vergroting (inzoomen) te gebruiken, weet ik zeker welke datum en tijd ik heb geselecteerd.
Noot: ik heb het nogmaals geprobeerd en het lijkt erop dat, wanneer ik de snelnavigatie uit heb staan, ik met de pijltjes omhoog of omlaag de datum en tijd kan veranderen. Weliswaar hoor ik VoiceOver eerst steeds ’50%’ zeggen en ik weet niet precies waarom, maar met een omweg lijkt het dus wel te werken. Daarnaast kan ik de datum ook zelf intypen, maar ideaal is het niet.
Venstermenu gewenst
Vervolgens navigeer ik naar rechts en krijg ik de vraag of er iemand met mij meereist. Hierna volgt een pop-up voor ‘lijstvak samengevouwen’, met de optie die standaard staat ingevuld, namelijk ’nee, ik reis alleen’.
Ik merk dat ik dit lijstvak kan openen door op CTRL + Option + Spatie te drukken (wat binnen VoiceOver de sneltoets is om iets te bevestigen), maar vervolgens hoor ik niet wat ik aan het doen ben. Als ik de snelnavigatie uitzet, zie ik wel dat de focus zich verplaatst, maar ik krijg geen enkele feedback van VoiceOver. Wanneer ik dan op ‘Enter’ druk, hoor ik wel dat ik een andere optie heb weten aan te klikken.
Ontzettend omslachtig dus. Het zou beter zijn om hier een venstermenu van te maken waarop je kan klikken en met de pijltoetsen naar beneden of naar rechts kan navigeren en het maakt dan niet uit of de snelnavigatie nu aan of uit staat. Dit moet namelijk in beide gevallen te doen zijn.
Hulpmiddel kiezen: kop kan beter
Als ik verder navigeer, hoor ik de koptekst “Let op”. Dit vind ik zelf geen gepaste tekst voor een kopregel, want je weet op voorhand niet waar het over gaat. Als ik de tekst eronder lees, blijkt het te gaan om wat voor hulpmiddel ik meeneem, zodat het juiste vervoermiddel gekozen wordt. Een koptekst als ‘Hulpmiddel kiezen’ vind ik zelf logischer.
Hier staan enkele hulpmiddelen waaruit je kan kiezen. Na vier opties, klik ik op de knop ‘meer hulpmiddelen’, om vervolgens ‘tast-stok’ aan te vinken. Misschien dat het onoverzichtelijk wordt dat alle hulpmiddelen in één keer staan opgesomd, maar ik vind het persoonlijk omslachtig dat ik dan eerst moet klikken op ‘toon meer hulpmiddelen’. Een venstermenu zou ook geen oplossing zijn, omdat er wellicht passagiers zijn die meerdere hulpmiddelen meenemen.
Te veel info bij stap 2
Als ik verder naar rechts navigeer, hoor ik ‘overige voorkeuren’ en hier vind ik een optie om gebruik te maken van NS reisassistentie middels een aankruisvak. Ik navigeer naar rechts en hoor de knop ‘naar stap 2’ en daar klik ik op.
Dit is het moment waarop heel veel overbodige informatie hoor, zoals: “gegevens voor reisproduct Valys Basis is geladen” en “gegevens voor reisproduct Valys Begeleid is geladen.”
Hier kies ik voor Valys Basis, omdat ik geen ervaring heb met de andere reisproducten en ik word automatisch doorgestuurd naar de volgende stap.
Stap 3: controle
In de derde stap kan ik mijn reisplan bekijken om te controleren of alles klopt. Ik zie hier de reistijd, de prijs van de reis, het aantal verbruikte kilometers voor deze reis en hoeveel ik totaal nog over heb aan kilometers.
Ik zie van welk adres ik word opgehaald en wat mijn bestemming is. Daarnaast kan ik nog kiezen of ik een koffer meeneem of handbagage.
Er is hier ook een tekstveld waar ik mijn telefoonnummer kan invullen waar de chauffeur mij op kan bereiken. Dat vind ik erg handig, maar ik zou het handig vinden als er een optie zou zijn om mijn nummer op te slaan, zodat ik die makkelijk kan aanvinken.
Daarnaast is er een tekstveld waar je aanvullende informatie kan benoemen voor de chauffeur. Als ik verder navigeer, kom ik op de knop ‘stap terug’ en nog een knop verder is ‘reis boeken’.
Conclusie
Het zou fijn zijn als er boven elk onderdeel een koptekst wordt geplaatst, zodat je nog eenvoudiger kan navigeren, bijvoorbeeld boven vertrekadres het kopje ‘Adres invoeren’ en iets vergelijkbaars ook boven het invulveld ‘datum’ en invulveld ‘tijd’ etc.
Bij de datum en tijd, vind ik dat er overbodig veel informatie wordt gegeven door VoiceOver, zoals ‘datum groep’ en ‘einddatum groep’. Misschien is dit ook iets vanuit VoiceOver.
Bij het selecteren van de hulpmiddelen zou het fijn zijn om niet eerst te hoeven drukken op ‘toon meer hulpmiddelen’ om vervolgens weer terug te moeten navigeren naar de hulpmiddel van jouw keuze. Dat vind ik omslachtig.
En tot slot vind ik de informatie die steeds wordt gegeven als je naar een nieuwe pagina gaat ook irritant. Dat je steeds hoort: “het reisproduct voor Valys Begeleid wordt geladen”, “het reisproduct voor Valys Vrij wordt geladen”, et cetera.
Met veel inbeeldingsvermogen en geduld, ben ik in staat om zelfstandig een reis te boeken, maar ideaal is het nog niet.
