Zo’n twee eeuwen geleden hadden de blinden een ware held. Louis Braille was zijn naam.
Edwin Ruyer
Edwin is muzikant, blind, en blogt voor Digitaal Toegankelijk om de wereld te laten zien hoe hij leeft met zijn beperking.
Braille was op een beetje schlemielige manier blind geworden. Hij stak zich zelf met een priem in zijn oog. Dat is gaan ontsteken. Die ontsteking is overgesprongen naar zijn andere oog, en zo werd hij aan twee ogen blind.
Je zou na zo’n actie denken: die is niet al te snugger. Maar daar vergissen jullie je in. Deze man heeft een schrift bedacht voor blinden. Zeg maar het brailleschrift. Dit heeft ervoor gezorgd dat vele blinden kennis konden vergaren en zelfs studeren. Ik ga hier niet het brailleschrift uitleggen, maar mocht je daar meer over willen weten is er op het internet genoeg over te vinden.
Dikke stapel papier
Van mijn zesde tot mijn negentiende heb ik op het blindeninstituut gezeten. Net als jullie heb ik in de eerste klas leren lezen. Uiteraard geen letters zoals jullie, maar het brailleschrift. Heel lang heb ik dat brailleschrift gebruikt. Het brailleschrift heeft wel een heel groot nadeel. Het neemt heel veel ruimte in beslag, en omdat de letters met een soort prikpennetjes in het papier worden geprikt heb je dik, zwaar papier nodig.
Om je een voorbeeld te geven, het jeugdboek ‘Kruistocht in spijkerbroek’ bestond in braille uit wel 24 banden. De postbode die mij altijd de brailleboeken kwam brengen uit de blindenbibliotheek, moest tien jaar eerder met pensioen vanwege rugklachten. Maar ik heb door Louis mijn opleiding kunnen doen, en heel veel mooie boeken kunnen lezen.
Voorlezen gaat sneller
Maar toen aan het begin van deze eeuw de computer ook voor blinden toegankelijk werd, veranderde er veel. Bijna alles werd spraakgestuurd. We hebben nog wel een braille-leesregel waarmee je ook kunt voelen wat er aan tekst op het scherm staat, maar die gebruiken we veel minder aangezien het veel sneller is wanneer de computer voorleest. Daarnaast neemt een boek op je harde schijf iets minder ruimte in dan die grote brailleboeken.
Het woordbeeld mist
Voor mij werkte dit precies eender. Ik ging steeds minder met braille doen. Vroeger kreeg ik bijvoorbeeld al mijn bankafschriften in braille opgestuurd. Tegenwoordig gebruik ik gewoon de bankieren-app. Zo zijn er nog vele voorbeelden waarbij mijn pc het brailleschrift verving. En daar had ik tot nu toe geen spijt van. Maar ik word nu pijnlijk geconfronteerd met het feit dat ik te weinig ‘echt’ lees en het mijn computer laat voorlezen. Voor mijn nieuwe baan moet ik een opleiding volgen. Ik krijg onder andere Nederlands. En het klinkt misschien stom uit de mond van een blinde, maar ik mis het woordbeeld. Als tekst wordt voorgelezen, mis je of woorden met een ‘s’, ‘z’ of misschien wel met een ‘c’ worden geschreven. En waar een punt of komma staat. Kortom; mijn luiheid wordt weer keihard afgestraft.
Vele blinden hebben braille al bijna dood verklaard, maar ik heb mezelf voorgenomen dat ik mijn pc wat minder laat voorlezen, en wat vaker mijn braille-leesregel pak.
