Digitale toegankelijkheid en duidelijke communicatie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een toegankelijke website of digitaal platform is pas écht bruikbaar als de informatie helder en begrijpelijk is.
Onder de naam Direct Duidelijk werken we actief aan het verbeteren van de communicatie van organisaties. Zo zorgen we ervoor dat digitale informatie voor iedereen begrijpelijk én toegankelijk is.
In dit interview vertelt Talissa van der Weide – Oude Bennink, expert op het gebied van duidelijke communicatie, meer over Direct Duidelijk én waarom duidelijke communicatie meer is dan B1-taalniveau.
Wat is Direct Duidelijk precies?
“Direct Duidelijk draait om begrijpelijke (overheids)communicatie én dienstverlening,” begint Talissa. “Het gaat verder dan teksten herschrijven. Het gaat om verbinding, om hoe je je verhoudt tot de ander. Dienstverlening in de breedste zin: luisteren naar de behoefte van de ander.”
Het initiatief werd al in 2018 gelanceerd door het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) en de Taalunie en was eerst gericht op de overheid. Later sloot Direct Duidelijk aan bij Gebruiker Centraal, waar het verderging onder de naam Duidelijke overheidscommunicatie.
Toegankelijkheid en duidelijke communicatie
Volgens Talissa is de combinatie van Direct Duidelijk en Digitaal Toegankelijk logisch: “Ik zie dat ‘duidelijke communicatie’ en ‘digitale toegankelijkheid’ vaak als twee losse dingen worden gezien. Maar dat zijn ze niet. Het één kan niet zonder de ander. Een technisch toegankelijke website met onduidelijke taal? Dan sla je de plank mis. Begrijpelijkheid is ook één van de vier WCAG-principes. Door die twee werelden samen te brengen, bouwen we aan echte inclusieve dienstverlening.”
Hoe helpt Digitaal Toegankelijk organisaties?
“Waar andere stoppen, gaan wij verder. We willen duidelijke communicatie toegankelijk maken voor álle sectoren: overheden, banken, verzekeraars, zorginstellingen, en ook kunst- en cultuurorganisaties. Zodat iedereen mee kan doen.”
Van eenmalig advies tot compleet verandertraject
We bieden maatwerk: van een eenmalig advies tot een compleet verandertraject. “We starten met een analyse: waar staat een organisatie, wat is er nodig? Daarna kijken we naar de uitvoering: wie doet wat? Uiteindelijk wil je dat duidelijke communicatie in het DNA van medewerkers komt te zitten. Dan pas wordt het duurzaam.”
De ondersteuning is veelzijdig:
- Advies op maat, van een uurtje sparren tot een groot project
- Workshops en trainingen duidelijke communicatie
- (Her)schrijven van begrijpelijke teksten
- Helpen met testen van teksten
- Organiseren van evenementen, webinars en schrijfwedstrijden
“Of het nu gaat om duidelijke processen, brieven, websites of e-mails — we helpen waar behoefte aan is.”
Wat is jouw persoonlijke link met duidelijke communicatie?
“Ik ben tweetalig opgevoed, Nederlands-Roemeens, en was als kind al veel aan het tolken tussen familieleden. Duidelijke taal was dus altijd belangrijk.”
Tijdens een stage bij de gemeente Enschede in 2015 raakte ze voor het eerst echt betrokken bij het onderwerp. “Het begon met een stageopdracht over de communicatie van de gemeente Enschede met inwoners. Ik schreef mijn onderzoek over duidelijke communicatie eigenlijk in onduidelijke taal, zoals ik dat had geleerd op mijn opleiding. Ik raakte hier zo door gefascineerd, ik merkte dat duidelijk communiceren echt een vak apart is.
Projectleider Direct Duidelijk Enschede
Na haar stage werd Talissa projectleider van Direct Duidelijk Enschede, waar ze onder andere ludieke campagnes opzette, teksten herschreef en schrijfcoaches opleidde. “Wij tekenden als eerste gemeente de Direct Duidelijk Deal.” Daarna werkte ze bij BZK in de Direct Duidelijk Brigade en vervolgens als projectleider overheidscommunicatie bij Gebruikers Centraal. Toch bleef er iets knagen. “Organisaties liepen vast: ze zagen door de bomen het bos niet meer. Er waren veel goede initiatieven, maar geen overzicht. Er was behoefte aan maatwerk. Daar ligt onze kracht bij Digitaal Toegankelijk.”
Na een sabbatical viel alles op zijn plek. “Duidelijke overheidscommunicatie én digitale toegankelijkheid — dat is precies waar mijn hart ligt.”
Is duidelijke communicatie niet gewoon… B1?
“Die vraag krijg ik vaak. Maar nee, duidelijke communicatie is níet B1. B1 is geen heilige graal. Duidelijke communicatie gaat om meer dan taalniveau: woordkeuze, zinsopbouw, tekststructuur, én hoe je informatie opbouwt. Denk aan het piramideprincipe dat je als journalist leert: schrijf de belangrijkste informatie eerst.”
Volgens Talissa is B1 niet per definitie geschikt voor iedereen. “Voor sommige doelgroepen is B1 te moeilijk en werkt beeldtaal goed. Je moet testen wat werkt — dat hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Neem de communicatie rondom de avondklok tijdens corona. Er werd een stappenplan opgesteld waar zelfs ik niet doorheen kwam. Ik gaf als tip om het ontwerp eerst te testen bij inwoners; toen werd het ontwerp helemaal aangepast.
Mensen van alle niveaus waarderen duidelijke communicatie. Ook je manager, ook een burgemeester.”
Heb je tips voor organisaties?
“Wist je dat zo’n 60% van de Nederlanders moeite heeft met overheidscommunicatie? Als organisatie is het echt belangrijik dat je kritisch kijkt naar het beleid rondom communicatie, vanaf de eerste stap.
Volgens Talissa begint het van binnenuit: “Intern beginnen is extern winnen. Betrek je collega’s, maak het leuk. Organiseer een schrijfwedstrijd, vier kleine successen. Lees teksten hardop voor. Bouw een netwerk op binnen én buiten je organisatie.”
Tot slot: “Wees niet bang om te experimenteren. Duidelijke communicatie is een kent geen einddatum. En: hou het leuk, dan hou je het vol!”
Bekijk hier de pagina met alle informatie over Direct Duidelijk
