Vaak krijg ik van de lezers na het lezen van mijn stukjes de vraag hoe duur al de aanpassingen zijn, waar ik over schrijf. En de typisch Nederlandse vraag: wie betaalt dat?
Edwin Ruyer
Edwin is muzikant, blind, en blogt voor Digitaal Toegankelijk om de wereld te laten zien hoe hij leeft met zijn beperking.
Wie voor mijn aanpassingen betaalt, zal velen van jullie teleurstellen. Een groot deel betalen jullie, hardwerkende pijlers van de samenleving. Oftewel: de belastingbetaler. Jullie weten niet half hoe groot mijn dank is. Maar het zal in dit stukje wel duidelijk worden, dat er nog een best aanzienlijk deel overblijft dat ik gewoon zelf betaal.
Er zijn een aantal instanties die de vergoeding regelen. Laten we de belangrijkste drie even op een rijtje zetten.
1. Het UWV
Het UWV vergoedt eigenlijk alle kosten die gemaakt moeten worden om je baan uit te kunnen oefenen. Echt in de breedste zin van het woord. Van computeraanpassingen tot vervoer van en naar je werklocatie.
2. De zorgverzekeraar
De zorgverzekeraar betaalt een groot deel van de aanpassingen die je privé nodig hebt. Dan praten we over van computeraanpassingen tot mobiliteit zoals een stok of geleidehond.
3. De gemeente
Er blijven nog wat kosten over. Vele van die kosten worden vergoed vanuit de wet Wmo. Omdat de gemeente daar verantwoordelijk voor is, is je woonplaats bepalend voor de aanpassingen die je vergoed krijgt. Iedere gemeente heeft namelijk zijn eigen regels.
Ik zal met jullie een rondje door mijn huis maken om jullie te laten zien wat ik aan aanpassingen heb, wat het heeft gekost, en wie het heeft betaald. Bedenk hierbij wat ik altijd zeg: “de ene blinde is de andere niet”. Mijn behoeftes wat aanpassingen betreft kunnen heel anders zijn dan van een ander.
Computers
De grootste kostenpost voor bijna alle blinden zijn de computeraanpassingen. Het kost te veel tijd om het allemaal te specificeren, maar je mag ervanuit gaan dat een blinde met een baan voor zo’n 15.000 euro aan computeraanpassingen in huis heeft staan.
Deze worden eigenlijk altijd vergoed. Ook bij mij is dat niet anders. Er staan twee aangepaste laptops: één voor mijn werk, waarvan de aanpassingen zijn vergoed door het UWV, en één privé-laptop die is vergoed door de zorgverzekeraar.
De iPhone die vele blinden gebruiken omdat die standaard een voice-over heeft, wordt niet vergoed. Op zich logisch, zou je zeggen. Jullie betalen ook je mobiele telefoon zelf. Maar ik vind het wel noemenswaardig dat veel mensen de mobiele telefoon zo duur kunnen maken als ze zelf willen, en dat blinde mensen veroordeeld zijn tot de duurste variant.
Spraakgestuurd en sprekend
Ik heb geïnvesteerd in Google Home en randapparatuur in mijn huis. Zo kan ik nu zelf de thermostaat van mijn huis bedienen en controleren.
Ook heb ik slimme lampen. Die kan ik met de stem bedienen, en wanneer ik roep dat alle lampen uit moeten, gaat dit automatisch. Vroeger kon het nog wel eens gebeuren dat ik lampen vergat uit te zetten, maar dit is verleden tijd. Dit heeft me zo’n 500 euro gekost. En deze worden meestal niet vergoed.
Ook heb ik een sprekende personenweegschaal. Zeg maar een ingeblikte, betweterige vrouw die mij vertelt hoeveel ik te zwaar ben. Dit sm-speeltje kost zo’n 100 euro, die op eigen rekening moeten worden afgetikt. Een sprekende keukenweegschaal kost de helft.
In de keuken
Ook heb ik een inductiekookplaat zodat ik niet met gas hoef te klooien. Zo’n plaat is zeker 500 euro duurder maar dat vind ik mijn veiligheid wel waard. Als ik naar Beverwijk wil, ga ik toch liever naar de zwarte markt dan naar het brandwondencentrum. Ook dit wordt niet vergoed.
Daarnaast heb ik in de keuken nog een pieper: een apparaatje dat je in je glas of kopje hangt en dat gaat piepen wanneer je glas of kopje vol is. Je kan wel met je vinger voelen, maar na drie kopjes kokende thee word je vingertopje toch wat ongevoelig. Een pieper kost 30 euro, te betalen uit eigen portemonnee.
Ook heb ik nog een paar aangepaste bordspellen. Je kunt zeggen dat die gemiddeld 100 euro per spel kosten. Als je handige Harry’s in de familie hebt met te veel tijd over, zou je op dat gebied kunnen besparen. Helaas moet ik het stellen met een hardwerkende, slimme familie, met twee linkerhanden. Dit wordt ook niet vergoed.
Mobiliteit
Alle kosten wat betreft mobiliteit worden vergoed door de zorgverzekeraar. Ik gebruik voor mijn mobiliteit alleen een stok. Stokken kosten gemiddeld 150 euro en gaan zo’n drie jaar mee, bij veel gebruik. Vele blinden lopen natuurlijk met een hond en ik denk dat zo’n hond zo’n 35.000 euro kost, en hij kan maximaal zo’n zeven jaar werken.
De regionale taxikosten worden voor een deel vergoed vanuit de Wmo. Over het algemeen betaal je het bedrag dat je ook kwijt zou zijn aan openbaar vervoer. Om door Nederland te reizen met een taxi, krijg ik 700 km per jaar met korting. Dat lijkt heel wat, maar de meesten houden aan het eind van hun kilometers een stuk jaar over.
‘Duursport’ (of ‘duur, sport’?)
Zoals mijn vaste lezers al hebben kunnen begrijpen, heb ik niks met sport, maar andere blinden natuurlijk wel. Je gaat niet makkelijk zelfstandig naar een sportschool dus vaak schaffen ze zelf wat attributen aan, zoals een hometrainer. Of ze kopen een tandem om met een vriend of vriendin te kunnen fietsen. Dit kun je zo duur maken als je wil en voor de vergoeding ben je afhankelijk van de regels die de gemeente hanteert.
Veel voor eigen rekening
Ik heb heel veel niet benoemd omdat iedereen een ander leven heeft, en dus ook tegen andere uitdagingen aan loopt.
Maar je hoort vaak op feestjes dat wij gehandicapten alles maar vergoed krijgen in dit land. Met deze tekst hoop ik jullie te laten zien dat er genoeg kosten voor eigen rekening overblijven.
