In onze digitaliserende samenleving is het cruciaal dat iedereen gelijke toegang heeft tot online diensten. Voor mensen met een beperking is het echter niet altijd vanzelfsprekend dat zij zonder belemmeringen websites of apps kunnen gebruiken. Hier komt digitale toegankelijkheid om de hoek kijken.
In deze blog bespreken we de relatie tussen de Wet gelijke behandeling en digitale toegankelijkheid. We gaan dieper in op de juridische aspecten en leggen uit welke praktische stappen bedrijven dienen te nemen om hun websites en apps toegankelijk te maken en te laten voldoen aan de wet.
Wat is de Wet gelijke behandeling?
De Algemene Wet gelijke behandeling (AWGB) is in 1994 ingevoerd. Het doel van de wet is om gelijke behandeling voor iedereen in Nederland te waarborgen, ongeacht persoonlijke kenmerken als geslacht, ras, beperking, leeftijd of seksuele geaardheid. De wet vormt een belangrijke basis voor het tegengaan van discriminatie en ongelijkheid in de samenleving.
Dankzij de AWGB is discriminatie verboden, zowel direct als indirect, in verschillende aspecten van het dagelijks leven. Dit geldt bijvoorbeeld op de werkvloer, in het onderwijs en in de dienstverlening. Bedrijven en instellingen zijn verplicht om iedereen op een eerlijke en gelijke manier te behandelen.
Allen die zich in Nederland bevinden, dienen in gelijke gevallen gelijk te worden behandeld. De wet beschermt onder andere de volgende groepen:
- Mensen met een verstandelijke beperking of chronische ziekte
- Mensen met een bepaalde politieke gezindheid
- Mensen met een bepaalde godsdienst of levensovertuiging
- Mensen met een bepaalde seksuele gerichtheid
- Mensen van verschillende rassen en etnische achtergronden
- Mensen van alle geslachten, inclusief transgenders
- Mensen van iedere burgerlijke staat
- Mensen van allerlei leeftijden
De relevantie van digitale toegankelijkheid binnen de Wet gelijke behandeling
Ook de digitale wereld valt onder de Wet gelijke behandeling. Dit betekent dat bedrijven ook als taak hebben om hun digitale middelen toegankelijk te maken voor iedereen. De Wet gelijke behandeling stelt dat ontoegankelijke digitale platformen een vorm van discriminatie zijn. Dit is vooral relevant voor overheidswebsites, onderwijsinstellingen en bedrijven die belangrijke diensten aanbieden, zoals zorgverzekeraars en banken. Als mensen met een beperking deze websites niet goed kunnen gebruiken, worden ze onterecht achtergesteld in de samenleving.
Op dit moment is er nog niets verplicht voor alle bedrijven in Nederland en moeten alleen websites en apps van overheidsinstellingen voldoen aan minimale toegankelijkheidseisen. Dit is sinds 2018 geregeld via het Tijdelijk Besluit Digitaal Toegankelijke Overheid. Voor een aantal sectoren komt daar op korte termijn verandering in. In juni 2025 worden namelijk een aantal richtlijnen doorgevoerd die voortkomen uit de European Accessibility Act. Daarom is het verstandig om nu alvast orde op zaken te stellen.
Direct en indirect onderscheid
Een belangrijk punt uit de wet is het verschil tussen direct en indirect onderscheid:
- Direct onderscheid betekent dat er expliciet anders wordt omgegaan met iemand op basis van persoonlijke kenmerken. Dit kun je bewuste discriminatie noemen.
- Indirect onderscheid houdt in dat een schijnbaar neutrale maatregel in de praktijk bepaalde groepen benadeelt. Dit laatste gebeurt vaak onbewust, maar is net zo belangrijk om te verbeteren.
Bij de meeste apps en websites zitten de problemen op het gebied van indirect onderscheid. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer een website niet toegankelijk is voor mensen die een schermlezer gebruiken. Deze groep wordt op deze manier achtergesteld.
Een uitzondering op het verbod van indirecte discriminatie is objectieve rechtvaardiging. Dit houdt in dat het onderscheid noodzakelijk moet zijn voor het bereiken van een legitiem doel en dat er geen minder ingrijpende alternatieven beschikbaar zijn.
WCAG: De standaard voor digitale toegankelijkheid
Om te voldoen aan de eisen van de Wet gelijke behandeling op het gebied van digitale toegankelijkheid, moeten bedrijven hun digitale middelen ontwerpen volgens de WCAG (Web Content Accessibility Guidelines).
Deze richtlijnen bieden duidelijke kaders om websites en apps toegankelijk te maken voor mensen met verschillende soorten beperkingen, zoals visuele, auditieve, motorische en cognitieve beperkingen. De WCAG kent drie niveaus: A, AA, en AAA. Het AA-niveau wordt beschouwd als de standaard waaraan de meeste websites moeten voldoen om als toegankelijk te worden beschouwd.
De basiscriteria van de WCAG
Wie denkt dat een website automatisch niveau A heeft, heeft het mis. Sommige websites zijn volgens de WCAG namelijk volledig onbruikbaar. Om dit te bepalen, zijn er vier criteria opgesteld die allemaal te maken hebben met het begrip niet-interferentie.
Niet-interferentie, oftewel non-interference in het Engels, betekent dat digitale inhoud geen barrières mag opleggen die gebruikers hinderen in hun interactie met een website of applicatie. Laten we de vier basiscriteria eens onder de loep nemen.
Audio
Automatisch afspelende audio die langer dan drie seconden duurt, moet gepaard gaan met een optie om te pauzeren of te stoppen. Dit voorkomt dat gebruikers die moeite hebben met focus, zoals mensen met een auditieve beperking, in de problemen komen. Daarnaast helpt het om te voorkomen dat andere audio- of schermlezers worden overstemd.
Toetsenbord
Toegankelijkheid betekent dat alle functies zonder muis moeten kunnen worden gebruikt. Als een gebruiker alleen een toetsenbord gebruikt, mag het navigeren niet vastlopen of ontoegankelijk worden. Dit is essentieel voor mensen met motorische beperkingen.
Animaties
Bewegende of knipperende inhoud, zoals diavoorstellingen of video’s, moet de mogelijkheid hebben om te pauzeren, te stoppen of te verbergen. Te veel beweging op een scherm kan storend zijn voor gebruikers met cognitieve stoornissen of ADHD. Het beperken van afleiding bevordert de focus en gebruiksvriendelijkheid.
Flitsen
Inhoud mag niet vaker dan drie keer per seconde flitsen om het risico op epileptische aanvallen te verminderen. Dit is vooral belangrijk voor mensen met fotosensitieve epilepsie. Door flitsen te minimaliseren, wordt de veiligheid van gebruikers gewaarborgd en kunnen ze zonder zorgen de inhoud bekijken.
Meer criteria van de WCAG
Voldoe je aan bovenstaande eisen? Dan is dat een goed begin. Om een digitaal toegankelijke app, website te hebben, moet je voldoen aan de WCAG-niveau A en AA. Niveau AAA is dus niet vereist. Pas wanneer alle criteria zijn behaald, kan de website een goede status ontvangen. Deze status wordt geregistreerd in het register van DigiToegankelijk.
Wat betekent dit voor jouw bedrijf?
Voor bedrijven betekent de Wet gelijke behandeling dat ze verplicht zijn te zorgen voor gelijke toegang tot hun diensten, zowel fysiek als digitaal. Het niet nakomen van deze verplichting kan leiden tot juridische complicaties, zoals klachten bij de Commissie Gelijke Behandeling. Deze commissie toetst of bedrijven in overtreding zijn van de wet en geeft bindende adviezen.
Concreet actieplan voor bedrijven
Tijd dus om in actie te komen. Het verbeteren van de digitale toegankelijkheid is een proces van drie stappen: eerst een toegankelijkheidsonderzoek laten uitvoeren, daarna de aanbevelingen implementeren en vervolgens regelmatig blijven controleren.
Stap 1: Een toegankelijkheidsonderzoek
Het eerste wat je als bedrijf moet doen, is vaststellen of je digitale platformen voldoen aan de WCAG-richtlijnen. Dit kan door een professioneel toegankelijkheidsonderzoek. Bij Digitaal Toegankelijk zijn we hier in gespecialiseerd. Een dergelijk onderzoek beoordeelt je website of app volgens WCAG-EM-normen en identificeert eventuele knelpunten.
Stap 2: Een toegankelijkheidsplan
Zodra de toegankelijkheidsonderzoeken zijn uitgevoerd, is het van belang om een plan op te stellen om de nodige aanpassingen door te voeren. Daarna is het tijd om de developers aan het werk te zetten en de verbeteringen daadwerkelijk te implementeren.
Stap 3: Regelmatige controles
Toegankelijkheid is een doorlopend proces. Naarmate je website groeit en zich ontwikkelt, is het belangrijk om regelmatige controles te blijven uitvoeren om te voldoen aan de eisen van de Wet gelijke behandeling. Regelmatig toegankelijkheidsonderzoek helpen om de stand van zaken te blijven monitoren.
Samen zorgen we voor digitale toegankelijkheid
De Wet gelijke behandeling is een essentieel instrument in het waarborgen van gelijke kansen voor alle burgers, ongeacht hun achtergrond of mogelijke beperking. Digitale toegankelijkheid speelt een steeds belangrijkere rol in het naleven van deze wet. Bedrijven die zich niet aan de wet houden, lopen het risico op juridische en financiële consequenties.
Door te investeren in digitale toegankelijkheid volgens de WCAG-richtlijnen, kunnen bedrijven niet alleen voldoen aan de wet, maar ook bijdragen aan een inclusieve samenleving waarin iedereen toegang heeft tot de digitale wereld.
Daar dragen wij van Digitaal Toegankelijk graag aan bij. Neem gerust contact met ons op of download onze gratis whitepapers voor meer informatie.
