Sinds digitale toegankelijkheid voor overheden is vastgelegd in wet- en regelgeving zijn veel websites accessibility overlays gaan gebruiken. Ontwikkelaars van deze software bieden een one-click tool om websites digitaal toegankelijk te maken.
Maar, bieden accessibility overlays daadwerkelijk de oplossing voor alle toegankelijkheidsproblemen? (Spoiler: nee). In dit artikel lees je meer over wat accessibility overlays zijn, waarom ze worden toegepast en waarom wij adviseren om deze tools niet te gebruiken.
Wat zijn accessibility overlays?
Toegankelijkheidsoverlays zijn tools die de digitale toegankelijkheid van websites moeten verbeteren. Ze werken op verschillende manieren, maar veelal door JavaScript toe te voegen aan de code van de website, waardoor deze beter voldoet aan de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG).
Deze software wordt vaak als plug-in, widgets of extensie aan bestaande websites toegevoegd. Wanneer zo’n tool geïnstalleerd is, krijgen website-gebruikers extra mogelijkheden wanneer ze de website bezoeken. Voorbeelden van functies van accessibility overlays zijn:
- De mogelijkheid om tekst om te zetten naar spraak.
- Zelf de grootte en opmaak van lettertypes aanpassen.
- Een weergave van de website met hoog contrast aan kunnen zetten.
- Automatisch (proberen) toegankelijkheidsproblemen op te lossen.
- Automatisch afbeeldingen van alternatieve tekst voorzien.
Niet alle accessibility overlays zijn hetzelfde. Het is belangrijk om overlays goed te begrijpen voordat je deze toevoegt aan je website. Over het algemeen zijn er twee typen accessibility overlays te onderscheiden:
- JavaScript-overlays: dit type overlays is afgestemd op de specifieke website waarop ze worden gebruikt. Ze kunnen effectiever zijn dan generieke overlays, maar ze zijn ook duurder om te ontwikkelen en te onderhouden.
- ‘Tool based’ overlays: deze overlays zijn beschikbaar als plug-ins of extensies voor populaire browsers. Ze zijn over het algemeen minder aanpasbaar dan aangepaste overlays omdat ze niet specifiek voor een website zijn ontwikkeld. Over het algemeen zijn deze overlays goedkoper en gemakkelijker te implementeren.
De Populariteit van accessibility overlays
Ontoegankelijke problemen van websites kunnen ontelbare oorzaken hebben. Van kleurcontrast tot het ontbreken van labels, foutieve opmaak of niet-toegankelijk media. Daarnaast geldt er voor (semi-)overheidswebsites een wettelijke verplichting rondom digitale toegankelijkheid. Niet gek dus dat website eigenaren graag een toegankelijke versie van hun website aanbieden.
Wanneer je een ontoegankelijke website achteraf toegankelijk wil maken, kan dit extra tijd en werk met zich meebrengen. Een one-click oplossing voor toegankelijkheid kan dan een uitkomst bieden.
Maar, het gebruik van deze overlays is niet zonder risico’s. Niet alle accessibility overlays zijn even effectief. Integendeel, sommigen kunnen zelfs de toegankelijkheid van een website schaden. Hoe kan dat?
Digitaal Toegankelijk’s Roel Antonisse over accessibility overlays:
“Ik ben het er 100% mee oneens dat een overlay een website of app 100% WCAG proof kan maken. Accessibility overlays kunnen functionaliteiten bevatten die een website beter toegankelijk maken, zoals het aanpassen van kleurcontrast of tekstgrootte. Maar dit gaat vaak ten koste van andere onderdelen zoals website-snelheid en laadtijd.”
De Toegankelijkheidsproblemen van accessibility overlays
Accessibility overlays zijn helaas niet de one-click oplossing die ze claimen te zijn. Hoewel sommige overlays daadwerkelijk van meerwaarde kunnen zijn, kan het zomaar zijn dat het toepassen van een overlay slecht is voor de gebruikerservaring van je bezoekers. Hieronder staan enkele problemen die accessibility overlays met zich meebrengen:
1. Bereikbaarheid van overlays
Veel accessibility overlays kunnen geactiveerd worden via een sticky knop die onder in het beeldscherm staat. Voor gebruikers van een muis of touchscreen is het eenvoudig om deze knop te gebruiken. Voor gebruikers van toetsenbordnavigatie of een schermlezer kan dit moeilijker zijn. Hierdoor kan het voorkomen dat een deel van je bezoekers de functies niet kan gebruiken, of niet eens weet dat dit een mogelijkheid is.
2. Conflict met bestaande software
Het grootste gedeelte van het web is niet voorzien van accessibility overlays. Hier kunnen mensen met een functiebeperking (vaak) ook gewoon gebruik van maken. Dit komt doordat degene die behoefte hebben aan extra hulp vaak dit op eigen apparaat al hebben geactiveerd.
Denk aan blinden en slechtzienden met een schermlezer, een andere tekstgrootte of verhoogd contrast. Onze telefoons, computers en browsers bieden verschillende tools. Juist bij deze tools kan een accessibility overlay een conflict opleveren. Een overlay kan de instellingen van eigen tools bijvoorbeeld overschrijven.
3. Geen directe oplossing
Daarnaast is het goed om te realiseren dat de meeste overlays niet een directe oplossing bieden. De broncode van de website wordt niet aangepast, er wordt letterlijk een laag over de website geplaatst. Hierdoor is het toegankelijkheidsprobleem niet opgelost.
4. Adblockers en accessibility overlays
Vooral onder jongeren is het gebruik van een adblocker populair. Deze tools blokkeren alle advertenties, waaronder YouTube-advertenties en banner-advertenties op websites. Maar, omdat adblockers pop-ups blokkeren, kan het zijn dat een accessibility overlay ook wordt geblokkeerd. Houd hier dus rekening mee bij het selecteren van de juiste accessibility overlay.
Website snelheid en accessibility overlays
Overlay-tools kunnen ook de snelheid van je website verminderen. De scripts (code) die gebruikt worden bij overlays worden vaak gehost op de server van een externe leverancier. Hierdoor heb je er geen controle over de snelheid waarmee het script wordt ingeladen.
Een langzamere website zorgt niet alleen voor een lagere SEO-score, het vermindert ook de gebruikerservaring van bezoekers.
Een toegankelijke website (met of zonder overlays)
Een toegankelijke website begint bij inzichtelijk krijgen welke ontoegankelijkheden er eigenlijk zijn. Hiervoor biedt een toegankelijkheidsonderzoek de uitkomst. Aan de hand van een handmatig onderzoek wordt een sample van je website getest op de WCAG. Dit onderzoek laat zien welke tekortkomingen je website kent. Vervolgens kun je zelf beslissen of je deze bij de bron aanpakt, of een accessibility overlay gebruikt.
Digitaal Toegankelijk helpt organisaties om hun online producten toegankelijk te maken en te houden. Neem vrijblijvend contact met ons op voor toegankelijkheidsonderzoeken en trainingen digitale toegankelijkheid.
