Ga naar de inhoud

Naast de Olympische spelen voor sporters zonder beperking, bestaan er ook Paralympische spelen voor sporters mét een beperking. Kunnen dove en slechthorende sporters daar ook gewoon aan deelnemen?

Profielfoto van Claire

Claire Meijer

Claire is zelfstandig ondernemer en zet zich met haar bedrijf Klinktprima.nl in voor mensen met een auditieve beperking op de arbeidsmarkt. Ze is zelf doof en woont met haar man en haar zoontje in Helmond.

Het antwoord is een verrassend ‘nee’. Doven en slechthorenden vormen een aparte groep met hun eigen beperking: ze kunnen niet horen, maar hebben geen fysieke beperking. Dat maakt het lastig om eerlijk te kunnen concurreren met zowel deelnemers aan de Olympische als de Paralympische spelen.

Deaflympische Spelen

Om als dove mensen alsnog internationaal krachten te kunnen meten, zijn al in 1924 speciale ‘Deaf Olympisch spelen’ opgezet, ook wel Deaflympische Spelen of Deaflympics genoemd. Deze bestaan ook uit aparte zomer- en winterspelen en worden beide om de vier jaar gehouden in de oneven jaren.

Er gelden speciale eisen om mee te mogen doen. Sporters moeten een gehoorverlies hebben van minimaal 55dB en het gebruik van gehoorapparaten, cochleaire implantaten (CI) of hulpmiddelen is niet toegestaan. Deze eisen zorgen ervoor dat de dove sporters met dezelfde fysieke mogelijkheden deelnemen.

Communicatie

Mijn ervaring met amateursport is, dat doven normaal kunnen meedoen aan ‘reguliere’ sportclubs of sportscholen. Ik tennis en squash al jaren en ik speel ook met een horende sportpartner. Ook volg ik probleemloos zumba-lessen bij een gewone sportschool. Ik moet alleen soms om een herhaling vragen, als er een instructeur iets uitlegt.

Het uitgangspunt van de Deaflympics is echter, dat dove mensen extra visuele communicatiemiddelen nodig hebben. Denk aan gebarentaal en startvlaggen, in plaats van pistoolschoten of het fluiten van scheidsrechters. Bovendien hebben verschillende landen hun eigen gebarentaal. Daarom wordt tijdens de Spelen ISL als internationale gebarentaal gebruikt, zodat dove sporters, coaches en scheidsrechters onderling met elkaar kunnen communiceren zonder teveel taalbarrière.

De Nederlandse organisatie

Net als bij de andere spelen, strijden sporters voor winst bij uiteenlopende sporten, zoals atletiek, zwemmen, waterpolo en golf. Sommige sporten op de Deaflympische spelen worden  niet op andere spelen beoefend. Bowlen is daarvan een voorbeeld, een sport waar Nederland medailles mee heeft gewonnen.

Verenigingen voor deze dovensporten zijn in Nederland sinds 1926 aangesloten bij een bond. Voor 2009 bij Gehandicaptensport Nederland en sindsdien bij de Koninklijke Nederlandse Doven Sport Bond (KNDSB). De beste dove sporters zijn hier lid van. Begeleiding komt van dove trainers en coaches, die in veel gevallen zelf vroeger aan de Deaflympics hebben deelgenomen en nu hun ervaring kunnen delen.

Hoe doen we het eigenlijk?

Een nadeel voor de Nederlandse deelnemers aan de Deaflympische Spelen is dat zij afhankelijk zijn van de fondsen en inzamelingsacties. Er is voor hen geen financiële ondersteuning vanuit de overheid of NOC*NSF. Daarom zijn er niet zo vaak groepen sporters in staat om deel te nemen aan de Deaflympische Spelen.

Toch zijn zowel onze voetballers als onze bowlers succesvol. Onlangs hebben de Nederlandse dove voetballers hun laatste kwalificatiewedstrijd tegen Zweden gewonnen en daarmee hebben een gouden ticket bemachtigd voor deelname aan de Deaflympische Spelen van 2022 in Caxias do Sul, Brazilië.

De bowlers Frank Braan en Martin Visser namen in 2005 deel aan de ‘Deaflympics’ in Melbourne en hebben daar een gouden medaille gescoord. Frank was pas een paar jaar eerder begonnen bij een dove bowlingsclub en hij mocht meteen met de Nederlandse selectie trainen. Inmiddels  bowlt hij niet meer op internationaal niveau, vanwege de kosten en tijdsinvestering.

Online volgen

De KNDSB stimuleert zulke sporters en de groei van de teams. Met online inzamelingen worden de kosten van voor deelname aan wedstrijden en de reis naar de wedstrijdlocaties betaald. KNDSB-voorzitter Boris Pavloff geeft daarnaast elke maand online een update over het nieuws in de dovensportwereld, in Nederlandse Gebarentaal.

Thuisblijvers kunnen de sportprestaties volgen via internetstreaming, met eigen camerateams per land. Op die manier kunnen zij toch meegenieten. Laten we hopen dat ze ook de komende keren weer aan ondertiteling blijven denken.

Bijzondere positie

Het is misschien dubbel, dat dove sporters niet beperkt genoeg zijn voor de Paralympisch Spelen, en te beperkt voor gewone Olympische Spelen, vanwege communicatieproblemen.

Maar dat maakt de Deaflympische Spelen ook wel uniek en waardevol. Dat de dovengemeenschap uit de hele wereld tegen elkaar kan strijden om de medailles, zonder al het gedoe.